Övladlığagötürmə sahəsində göstərilən xidmətlər

Övladlığa götürmə prosesi hansı mərhələlərdən ibarətdir?

• övladlığa götürmək istəyən şəxsin (şəxslərin) uçota alınması;
• övladlığa götürmənin uşağın mənafeyinə uyğunluğunun müəyyən edilməsi;
• övladlığa götürmə barədə məhkəmə qərarının qəbul edilməsi.
  
  

Övladlığa götürmənin uşağın mənafeyinə uyğunluğu hansı qaydada müəyyən edilir?

• övladlığa götürmək istəyən şəxsin (şəxslərin) uçota alınması;
• övladlığa götürmək istəyən şəxslə (şəxslərlə) müsahibə aparılması;
• övladlığa götürmək istəyən şəxsin (şəxslərin) təlimlərə cəlb edilməsi;
• övladlığa götürmək istəyən şəxsə (şəxslərə) uyğun uşağın, övladlığa götürülən uşağa uyğun valideynin seçilməsi;
• övladlığa götürülən uşaqla övladlığa götürmək istəyən şəxsin (şəxslərin) uşağın yerləşdiyi müəssisədə görüşünün təşkili;
• övladlığa götürülən uşağın sınaq müddətində uşağı övladlığa götürmək istəyən şəxsin (şəxslərin) evində yerləşdirilməsi. 
  
  

Övladlığa götürmə prosesində valideyn-namizədlərin uçotu üçün hansı sənəd və məlumatlar tələb olunur?

• Valideyn-namizədin özü və onunla birgə yaşayan (ümumi ev təsərrüfatına malik) şəxslərin ərizəsi (notariat orqanı tərəfindən gücləndirilmiş elektron imza ilə təsdiq edilmiş);
• Valideyn-namizədlər barədə fərdi məlumatlar (soyadı, adı, atasının adı, cinsiyyəti, doğum tarixi, doğulduğu yer, FİN-i, yaşayış yeri, o cümlədən faktiki yaşadığı yer (ünvan), vətəndaşlığı);
• Özü və onunla birgə yaşayan şəxslər haqqında övladlığa imkan verməyən xəstəliklərin olub-olmamasına dair (psixiatrın rəyi də daxil olmaqla) valideyn-namizədin əyani tibbi müayinəsi əsasında İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin sağlamlıq haqqında arayışı; ailə vəziyyəti barədə məlumat (nikah və ya nikahın pozulması haqqında şəhadətnamənin nömrəsi və tarixi);
• İş yeri (o cümlədən vəzifəsi), əmək haqqı və başqa gəlirləri haqqında məlumat (o cümlədən, son 12 aylıq dövr üçün bank hesabından çıxarış);
• Mülkiyyətində olan daşınmaz əmlaklar, o cümlədən nəqliyyat vasitələri barədə məlumat;
• Məhkumluq haqqında məlumat (məhkum olunma tarixi, cəzanın növü, müddəti, azad edilmə tarixi, azad edilmə üçün əsas);
• Aliment, kredit və digər öhdəlikləri barədə məlumat;
• Öz qohumunu (bacısı, qardaşı, nəvəsi, qardaşının və ya bacısının övladı, valideynlərinin bacısı və ya qardaşının övladları) övladlığa götürdükdə - qohumluq əlaqələrinin təsdiqi barədə məlumat (doğum haqqında şəhadətnamənin surəti);
• Əcnəbilərə və vətəndaşlığı olmayanlara münasibətdə həmçinin – miqrasiya sənədi üzrə məlumatlar (nömrəsi, verilmə tarixi, etibarlılıq müddəti, verilmə əsası).

Qeyd 1: Sözügedən sənədlər aidiyyəti orqanların altsistemə inteqrasiya etdiyi məlumatlar əsasında əldə olunur.

Bu məlumatları informasiya sistemlərindən əldə etmək mümkün olmadıqda həmin sənədlərin təqdim edilməsi vətəndaşın razılığı ilə sorğu əsasında aidiyyəti orqandan tələb olunur və ya vətəndaş tərəfindən təmin olunur.

Qeyd 2: Övladlığa götürmənin uşağın mənafeyinə uyğun olmasını müəyyənləşdirmək məqsədi ilə valideyn-namizəd, ailə üzvləri, habelə onlarla birgə yaşayan şəxslərin razılığı ilə onların barəsində əlavə sənədlər və məlumatlar əldə edilə bilər.

Övladlığa uşaq götürmək üçün minimum yaş həddi nə qədərdir?

Nikahda olan şəxslər üçün 25 yaş, nikahda olmayanlar üçün isə 30 yaş hesab olunur (Ögey ata (ögey ana), habelə qohumlar (bacı-qardaş, nənə-baba, valideynlərinin bacıları, qardaşları, onların övladları) istisna olmaqla).

Qeyd: Üzrlü hesab edilən hallarda bu yaş həddi məhkəmə tərəfindən artırılıb, azaldıla bilər.

Valideyn-namizədlə övladlığa götürmək istədiyi uşaq arasındakı yaş fərqi nə qədər olmalıdır?

Valideyn-namizədlə övladlığa götürmək istədiyi uşaq arasındakı yaş fərqi 18-dən az olmamalıdır (Ögey ata (ögey ana), habelə qohumlar (bacı-qardaş, nənə-baba, valideynlərinin bacıları, qardaşları, onların övladları) istisna olmaqla).

Qeyd: Üzrlü hesab edilən hallarda bu yaş fərqi məhkəmə tərəfindən artırılıb, azaldıla bilər.

Hansı şəxslər övladlığa uşaq götürə bilməzlər?

• Məhkəmə tərəfindən fəaliyyət qabiliyyəti olmayan və ya məhdud fəaliyyət qabiliyyətli hesab edilən şəxslər;
• Məhkəmə tərəfindən valideynlik hüquqlarından məhrum edilmiş və ya valideynlik hüquqları məhdudlaşdırılmış şəxslər;
• Qanunla üzərinə qoyulan vəzifəni yerinə yetirmədiyinə görə qəyyum və ya himayəçi vəzifələrindən kənarlaşdırılmış şəxslər;
• Əvvəllər məhkəmə tərəfindən təqsirkar bilinərək bu hüququ ləğv edilmiş şəxslər;
• Səhhətinə görə valideyn vəzifələrini həyata keçirə bilməyən şəxslər;
• Məhkumluğun götürülməsi və ödənilməsi nəzərə alınmadan, sülh və insanlıq, ictimai təhlükəsizlik və ictimai mənəviyyat əleyhinə, həyat və sağlamlıq, şəxsiyyətin azadlığı və ləyaqəti, şəxsiyyətin cinsi toxunulmazlığı və cinsi azadlığı əleyhinə, yetkinlik yaşına çatmayanlar və ailə münasibətləri əleyhinə qəsdən törədilən ağır və ya xüsusilə ağır cinayətlərə görə məhkum olunmuş şəxslər və bu cinayətləri törətdiyinə görə barəsində cinayət təqibinə bəraətverici əsaslar olmadan xitam verilmiş şəxslər;
• Barəsində cinayət təqibi üzrə icraat aparılan şəxslər (cinayət təqibi müddətində);
• Nikahda olmayan əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər.
  
  

Hansı xəstəlikləri olan şəxslər övladlığa uşaq götürə bilməzlər?

• Dispanser müşahidəsinin I, II və V qruplarına aid olan şəxslərdə vərəm xəstəliyi;
• Bütün növ infeksion (yoluxucu) xəstəliklər;
• Lokalizasiyasından asılı olmayaraq III və IV dərəcəli bədxassəli yenitörəmələr;
• Dispanser müşahidəsi bitənədək psixi (ruhi) və davranış pozuntuları;
• Narkomaniya, toksikomaniya (dərman asılılığı) və alkoqolizm.

Övladlığa uşaq götürmək üçün ailədə adambaşına düşən orta aylıq gəlirin miqdarı nə qədər olmalıdır?

Ailədə adambaşına düşən orta aylıq gəlirin miqdarı ailə üzvlərinin hər biri üçün övladlığa götürüləcək uşaq da nəzərə alınmaqla, ölkə üzrə müəyyən olunmuş yaşayış minimumunun məbləğindən az olmamalıdır (Ögey ata (ögey ana) və qohumlar (bacı-qardaş, nənə-baba, valideynlərinin bacıları, qardaşları, onların övladları) istisna olmaqla).

Övladlığa uşaq götürmək istəyən əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin adambaşına düşən orta aylıq gəliri yaşadığı ölkənin orta aylıq əmək haqqının 2 mislindən az olmamalıdır.

Uşaq ögey ata və ya ögey ana tərəfindən övladlığa götürüldükdə hansı mərhələlər onlara şamil edilmir?

• Övladlığa uşaq götürmək istəyən şəxslə (şəxslərlə) müsahibə aparılması;
• Övladlığa götürmək istəyən şəxsin (şəxslərin) təlimlərə cəlb edilməsi;
• Övladlığa götürmək istəyən şəxsə uyğun uşağın, övladlığa götürülən uşağa uyğun valideyinin seçilməsi;
• Övladığa götürülən uşaqla övladlığa götürmək istəyən şəxsin (şəxslərin) uşağın yerləşdiyi müəssisədə görüşünün təşkili;
• Övladlığa götürülən uşağın sınaq müddətində uşağı övladlığa götürmək istəyən şəxsin (şəxslərin) evində yerləşdirilməsi.

Qeyd 1: Ögey ataya (anaya) münasibətdə gəlir tələbi yoxdur. Eyni zamanda, valideyn-namizədin aşağı yaş həddi, həmçinin uşaqla valideyn-namizəd arasındakı yaş fərqi nəzərə alınmır.

Qeyd 2: Hər iki valideyni vəfat etmiş uşağı övladlığa götürmək istəyən ögey ata(ana)ya uçot, müsahibə, təlim, uşaqla görüş, sınaq müddəti (yəni bütün mərhələlər) şamil edilir.

Qohum olmayan şəxslərin qarşılıqlı razılığı əsasında övladlığa uşaq götürüldükdə hansı mərhələlər onlara şamil edilmir?

• Valideyn namizədə uyğun uşağın seçilməsi;
• Müəssisədə uşaqla valideyn namizədin görüşü.
  
  

Hansı hallarda övladlığa götürmə prosesində valideynlərin razılığı tələb olunmur?

• Valideynlər valideynlik hüquqlarından məhrum edilmişlərsə və bundan 1 il müddət keçmişsə və ya qanunla müəyyən olunmuş qaydada fəaliyyət qabiliyyəti olmayan, yaxud xəbərsiz itkin düşmüş hesab edilmişlərsə;
• Valideynlər 6 aydan artıq müddətdə uşaqla birlikdə yaşamırlarsa, qəyyumluq və himayə orqanlarının xəbərdarlığına baxmayaraq, onun tərbiyəsində və ya saxlanmasında iştirak etməkdən boyun qaçırırlarsa, uşağa valideynlik diqqəti və qayğısı göstərmirlərsə.

Valideyn-namizədlərlə müsahibə keçirilməsi proseduru necədir?

Valideyn-namizəd uçota alındıqdan sonra 10 iş günü ərzində Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin valideynlərlə iş üzrə sosial işçisi tərəfindən valideyn-namizədin evində müsahibə keçirilir. Müsahibə başa çatdıqdan sonra uşaqlarla iş üzrə sosial işçi tərəfindən valideyn-namizədin maddi-məişət şəraiti müayinə edilir.

Valideyn-namizədlərə təlimin keçirilmə müddəti nə qədərdir?

Müsahibədən keçən valideyn-namizədlər müddəti 30 (otuz) gündən çox olmayan təlimlərə cəlb edilirlər.

Qeyd: Öz ölkəsində övladlığa götürmə ilə bağlı təlim keçməsi barədə təsdiqedici sənəd (sertifikat) təqdim edən əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər təlimlərə cəlb edilmirlər.

Qeyd: Təlimlərdə iştirak məcburidir.

Uşağın yerləşdiyi müəssisədə valideyn-namizədlə uşağın görüş müddəti nə qədərdir?

Görüş 2 (iki) ay müddətində ayda ən azı 40 (qırx) saat olmaqla həyata keçirilir. 0-1 yaşınadək uşaqlara münasibətdə görüşün müddəti 20 (iyirmi) gün müddətində 12 (on iki) saatadək qısaldıla bilər.

Qeyd: Azərbaycan Respublikasından kənarda yaşayan əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər 2 həftə ərzində ümumilikdə 40 saat müddətində müəssisələrdə uşaqlarla görüş keçirməlidirlər.

Uşağın valideyn-namizədin evində sınaq müddətinə müvəqqəti yerləşdirilməsi necə həyata keçirilir?

Uşaqla valideyn-namizədin görüşlərinin nəticəsinə uyğun olaraq uşaq valideyn-namizədin evində 3 (üç) ay sınaq müddətində Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi ilə valideyn-namizəd arasında bağlanmış müqavilə əsasında müvəqqəti yerləşdirilir.

Monitorinq hansı müddət aralığında keçirilir?

Övladlığa götürmə ilə bağlı məhkəmə qərarı qanuni qüvvəyə mindikdən sonra uşaq 18 yaşına çatana qədər ilk ildə hər rüb, növbəti illərdə isə ildə 1 dəfə olmaqla həyata keçirilir.