Fərdi reabilitasiya və abilitasiya proqramının tərtib edilməsi və əlilliyi olan şəxslərin reabilitasiya vasitələri ilə təmin edilməsi

Fərdi reabilitasiya proqramı nədir?

Tibbi-Sosial Ekspert Komissiyası (TSEK) əlilliyi olan şəxsin peşə-əmək qabiliyyətinin, tibbi, psixoloji-pedaqoji, sosial bacarıqlarının, mənzil-məişət şəraitinin kompleks qiymətləndirilməsini həyata keçirir, reabilitasiya potensialını dəyərləndirir, eləcə də əlilliyi olan şəxsin itirilmiş funksiyalarının bərpasına yönəldilən reabilitasiya vasitələri və xidmətləri, həmçinin sanatoriya-kurort müalicəsinə ehtiyacını müəyyənləşdirir. Bu zaman əlilliyi olan şəxsin ictimai və peşə fəaliyyəti, təhsili və maraq dairəsi nəzərə alınır. TSEK Fərdi proqramın hazırlanması prosesinə aidiyyəti üzrə mütəxəssisləri cəlb edə bilər.

Fərdi reabilitasiya proqramı hansı müddətə tərtib edilir?

Fərdi proqram əlilliyin müəyyən edildiyi müddətə, əlillik müddətsiz müəyyən edildikdə isə 5 (beş) il müddətinə tərtib olunur, TSEK hər bir reabilitasiya tədbirinin həyata keçirilməsi müddətini, Fərdi proqramın müddətindən çox olmamaqla müəyyən edir. TSEK tərəfindən Fərdi proqram əlilliyi olan şəxsin və (və ya) onun qanuni nümayəndəsinin iştirakı ilə 2 (iki) iş günü ərzində hazırlanır. Hazırlanmış Fərdi proqram 1 (bir) iş günü müddətində Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Mərkəzləşdirilmiş elektron informasiya sisteminə (MEİS) daxil edilir. Fərdi proqram hazırlanan zaman əlilliyi olan şəxsin və (və ya) onun qanuni nümayəndəsinin fikirləri nəzərə alınır.

Fərdi reabilitasiya proqramının elektron qaydada izlənilməsi

Hazırlanmış Fərdi proqram “e-sosial” internet portalında əlilliyi olan şəxsin şəxsi kabinetində xüsusi bölmədə əks olunur. Şəxsi kabinetdə əlilliyi olan şəxsin fərdi məlumatları, orqanizmin funksiyalarının pozulması faizi, səbəbi, müddəti, Fərdi proqramın təsdiq olunma tarixi, proqram üzrə keçiriləcək reabilitasiya tədbirləri, onların başlanma və bitmə tarixləri, habelə onların icra vəziyyəti barədə məlumatlar əks olunur.

Əlilliyi olan şəxslərin reabilitasiya müəssisəsinə qəbul edilməsi və reabilitasiya tədbirlərinin həyata keçirilməsi qaydası

Əlilliyi olan şəxslərə Fərdi reabilitasiya proqramı əsasında göstərilən reabilitasiya xidmətlərinin uçotu Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Mərkəzləşdirilmiş elektron informasiya sisteminin “Əlillik” (TSERAS) altsistemi vasitəsilə aparılır. Müəssisəyə qəbula ən azı 2 (iki) iş günü qalmış bu barədə məlumat əlilliyi olan şəxsin əlaqə vasitələrinin birinə (telefon, elektron poçt və s.) göndərilir, eləcə də reabilitasiya müəssisəsinə əlilliyi olan şəxsin gəlmə tarixi və vaxtı barədə məlumat verilir. Əlilliyi olan şəxsin reabilitasiya müəssisəsində qalma müddəti Fərdi reabilitasiya proqramına əsasən reabilitasiya tədbirlərinin növü, xarakteri və həcmindən asılı olaraq müəyyən olunur.

Reabilitasiya müəssisəsinə əlilliyi olan şəxslərin qəbul edilməsinə əks göstərişlər aşağıdakılardır:

Hansı xəstəliklər üzrə tibbi göstərişlər əlilliyi olan şəxslərə dövlət tərəfindən pulsuz minik avtomobili verilməsinə əsasdır?

Reabilitasiya vasitələri ilə təmin olunma prosesi hansı qaydada həyata keçirilir?

Əlilliyin müəyyən edilməsi tarixindən 10 (on) iş günü müddətində MEİS üzərindən əlilliyi olan şəxsin və (və ya) onun qanuni nümayəndəsinin əlaqə vasitələrinin birinə Fərdi proqramın hazırlanması üçün vaxt və yer barədə məlumat göndərilir.

Əlilliyi olan şəxsin qanuni nümayəndəsi olmadıqda, eləcə də qanuni nümayəndə və ya əlilliyi olan şəxs Fərdi proqramın hazırlanmasında iştirak edə bilməyəcəyi barədə TSEK-i məlumatlandırdıqda Fərdi proqram onun yaşadığı yerdə hazırlanır.

TSEK əlilliyi olan şəxsin reabilitasiya vasitələri ehtiyacını müəyyənləşdirir.

Reabilitasiya vasitələri əlilliyi olan şəxsə və ya onun qanuni nümayəndəsinə şəxsiyyəti təsdiq edən sənəd və ya Azərbaycan Respublikasının ərazisində daimi yaşamaq üçün icazə vəsiqəsi, qanuni nümayəndəyə münasibətdə isə müvafiq etibarnamə əsasında təhvil verilir.

Reabilitasiya vasitələrini haradan əldə etmək olar?

Fərdi reabilitasiya proqramında reabilitasiya vasitələrinə dair müvafiq göstərişlərin müəyyən edildiyi tarixdən etibarən minik avtomobilləri Sosial Xidmətlər Agentliyi və ya Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyindəki “Dayanıqlı və Operativ Sosial Təminat Agentliyi”nin “DOST” mərkəzləri, digər reabilitasiya vasitələri isə Dövlət Tibbi-Sosial Ekspertiza və Reabilitasiya Agentliyinin tabeliyindəki Protez-Ortopedik Bərpa Mərkəzi və ya “DOST” mərkəzi tərəfindən əlilliyi olan şəxsin və ya onun qanuni nümayəndəsinin müraciəti əsasında onlara təhvil verilir.

Əlilliyi olan şəxslərə dövlət büdcəsi hesabına verilən reabilitasiya vasitələrinin siyahısı:

Hərəkətlilik üçün reabilitasiya vasitələri

  1. Yuxarı ətraf protezləri:
  1. Yuxarı ətraf protezləri üçün əlavələr:
  1. Aşağı ətraf protezləri:
  1. Aşağı ətraf protezləri üçün əlavələr:
  1. Ortopedik ayaqqabılar:
  1. Ortopedik ayaqqabılar üçün əlavələr:
  1. Baş ortezləri:
  1. Onurğa üçün ortezlər (korsetlər):
  1. Yuxarı ətraf ortezləri:
  1. Aşağı ətraf ortezləri:
  1. Təkərli oturacaqlar:
  1. Təkərli oturacaqlar üçün əlavələr:
  1. Əsalar və qoltuqaltı/dirsəkaltı ağaclar:
  1. Əsalar və qoltuqaltı/dirsəkaltı ağaclar üçün əlavələr:
  1. Digər hərəkət vasitələri:
  1. Mühəccərlər/Tutacaqlar:

Özünəqulluq üçün reabilitasiya vasitələri

Görmə üçün reabilitasiya vasitələri

Eşitmə üçün reabilitasiya vasitələri

Ünsiyyət üçün reabilitasiya vasitələri

Kimlərin dövlət tərəfindən minik avtomobili ilə təmin olunmaq hüququ vardır?

Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünün, müstəqilliyinin və konstitusiya quruluşunun müdafiəsi ilə əlaqədar əlilliyi müəyyən edilmiş şəxslərin minik avtomobili ilə növbədənkənar, 1990-cı ilin 20 Yanvar hadisələri ilə, hərbi xidmət vəzifələrini yerinə yetirməklə, Çernobıl AES-də hərbi xidmət vəzifələrini (xidməti vəzifələri) yerinə yetirməklə, habelə Çernobıl AES-də qəzanın ləğvi ilə əlaqədar əlilliyi müəyyən olunmuş şəxslərin ümumi növbə ilə pulsuz minik avtomobili ilə təmin olunmaq hüququ vardır.

Minik avtomobillərinin qeydiyyata götürülməsi

Minik avtomobili Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin mülkiyyətində saxlanılmaqla qeydiyyata götürülür.

Əlilliyi olan şəxsə həm minik avtomobili, həm mühərrikli təkərli oturacaq təyin oluna bilərmi?

Şəxsin müraciəti əsasında hər iki vasitə təyin oluna bilər.

Minik avtomobili ilə təmin olunmuş əlilliyi olan şəxs vəfət etdikdən sonra minik avtomobilinin dövlət qeydiyyatından çıxarılması

Minik avtomobili verilmiş şəxs vəfat etdikdən sonra avtomobil onun ailə üzvündən birinin adına keçirilməklə qeydiyyatdan çıxarılır və vəfat etmiş şəxsin ailəsinin mülkiyyətinə verilir.

Reabilitasiya vasitələrinin istifadə müddəti başa çatmazdan əvvəl yararsız vəziyyətə düşməsi

“Əlilliyi olan şəxslərin reabilitasiya vasitələri ilə təmin edilməsi Şərtləri və Qaydası”nın 3-cü hissəsinin müddəaları nəzərə alınmaqla, reabilitasiya vasitələri istifadə müddəti başa çatmazdan əvvəl yararsız vəziyyətə düşdükdə, yaxud şəxsdə hər hansı bir xəstəlik və ya anatomik-funksional dəyişiklik baş verdikdə, habelə 18 yaşınadək əlilliyi müəyyən edilmiş şəxsin inkişafı ilə əlaqədar istifadəyə uyğun olmadığı təqdirdə həmin reabilitasiya vasitələri Protez-Ortopedik İstehsalat və Reabilitasiya Mərkəzinin tibbi-texniki komissiyasının qərarı əsasında dövlət vəsaiti hesabına təmir edilir və ya “Əlilliyi olan şəxslərin reabilitasiya vasitələri ilə təmin edilməsi Şərtləri və Qaydası”nın əlavəsi ilə müəyyən edilmiş təmir müddətlərində təmir etmək mümkün olmadıqda isə yenisi ilə əvəz edilir.

Şəxsə verilmiş təkərli oturacağın istifadə müddəti başa çatmazdan əvvəl yararsız vəziyyətə düşməsi

Şəxsə verilmiş təkərli oturacaqlar istifadə müddəti başa çatmamışdan əvvəl yararsız vəziyyətə düşdükdə, şəxsin və ya onun qanuni nümayəndəsinin müraciəti əsasında Protez-Ortopedik İstehsalat və Reabilitasiya Mərkəzinin tabeliyindəki tibbi-texniki komissiyası tərəfindən həmin reabilitasiya vasitələrinə 3 (üç) iş günü müddətində texniki baxış keçirilir, təmiri mümkün olduqda Protez-Ortopedik İstehsalat və Reabilitasiya Mərkəzinin tabeliyindəki tibbi-texniki komissiyasının qərarı əsasında təmir olunur və “Əlilliyi olan şəxslərin reabilitasiya vasitələri ilə təmin edilməsi Şərtləri və Qaydası”nın əlavəsi ilə müəyyən edilmiş təmir müddətlərində təmiri mümkün olmadıqda Protez-Ortopedik İstehsalat və Reabilitasiya Mərkəzinin tabeliyindəki tibbi-texniki komissiyasının aktı və Dövlət Tibbi-Sosial Ekspertiza Agentliyinin qərarı əsasında Protez-Ortopedik İstehsalat və Reabilitasiya Mərkəzi tərəfindən yenisi ilə əvəz olunur.

18 yaşınadək əlilliyi müəyyən edilmiş şəxsə verilmiş təkərli oturağın, istifadə müddəti başa çatmamışdan əvvəl şəxsin inkişafı ilə əlaqədar istifadəyə uyğun olmaması

Şəxsin qanuni nümayəndəsinin müraciəti əsasında həmin reabilitasiya vasitəsi Protez-Ortopedik İstehsalat və Reabilitasiya Mərkəzinin tibbi-texniki komissiyasının qərarı əsasında Protez-Ortopedik İstehsalat və Reabilitasiya Mərkəzi tərəfindən yenisi ilə əvəz olunur.

Növbəlilik hansı formada həyata keçirilir və haradan izləmək olar?

Abilitasiya nədir?

Əlilliyi olan şəxsin mövcud potensialını maksimum inkişaf etdirmək, habelə əlilliyi olan şəxsdə olmayan bacarıqların öyrədilməsi yolu ilə sərbəst yaşamaq imkanlarının artırılması nəzərdə tutulur.

Abilitasiya proqramının hazırlanması hansı mərhələlərdən ibarətdir?

Abilitasiya tədbirləri hansı müddətə hazırlanır?

TSEK tərəfindən əlilliyi olan şəxsin və (və ya) onun qanuni nümayəndəsinin iştirakı ilə abilitasiya tədbirləri 2 (iki) iş günü müddətində hazırlanır. Hazırlanmış abilitasiya tədbirləri 1 (bir) iş günü müddətində Nazirliyin Mərkəzləşdirilmiş Eelektron İnformasiya Sisteminə daxil edilir.

Abilitasiya tədbirlərinin elektron qaydada izlənilməsi

Hazırlanmış abilitasiya tədbirləri Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyin “e-sosial” internet portalında əlilliyi olan şəxsin şəxsi kabinetində xüsusi bölmədə əks olunur. Şəxsi kabinetdə əlilliyi olan şəxsin fərdi məlumatları, orqanizmin funksiyalarının pozulması faizi, səbəbi, müddəti, abilitasiya tədbirlərinin təsdiq olunması tarixi, müəyyənləşdirilmiş tədbirlər, onların başlanılması və bitməsi tarixləri, habelə icra vəziyyəti barədə məlumatlar əks olunur.

Əlilliyi olan şəxsin abilitasiyası tədbirləri

 

Bunları bilmək lazımdır

Əlilliyi olan şəxsə verilmiş minik avtomobilinin və ya mühərrikli təkərli oturacağın satılması və ya bağışlanması qadağandır. Minik avtomobilini idarə etmək hüququ həm əlilliyi olan şəxsə, həm də onunla eyni yaşayış məntəqəsində yaşayan sürücülük vəsiqəsi olan ailə üzvünə verilir.

Minik avtomobili və ya mühərrikli təkərli oturacaq almış ailəsi olmayan əlilliyi olan şəxs vəfat etdikdə, minik avtomobili Sosial Xidmətlər Agentliyi, mühərrikli təkərli oturacaq isə Dövlət Tibbi Sosial Ekspertiza və Reabilitasiya Agentliyi tərəfindən götürülür və növbəlilik siyahısındakı ardıcıllığa uyğun olaraq digər əlilliyi olan şəxsə verilir.

Sosial Xidmətlər Agentliyinin tabeliyindəki sosial xidmət müəssisələrində tam dövlət təminatında olan əlilliyi olan şəxslərə minik avtomobili verilmir.

Reabilitasiya vasitələrinin texniki normativ hüquqi aktlara uyğunluğuna nəzarət Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilir.

 

© 2025 DOST - Dayanıqlı və Operativ Sosial Təminat Agentliyi